KUZU BÜYÜTME YÖNTEMLERİ

Kuzu Büyütme Yöntemleri

Şişe ya da Otomatik Sistemlerle Kuzuların Büyütülmesi

Bir işletmede kuzuların anasız büyütülmesine karar verildiğinde, yetiştiricilerin aklına gelen ilk yöntem kuzuların şişeylebüyütülmesidir. Kuzular; ilk 3-5 gün için her 6 saatte bir şişe ve emzik kullanılarak emzirilir. Bu sürenin sonunda kuzular günde 2-3 kez süt ikame yemi tüketmeye başlar. Şişeyle besleme, süt ikame yemi tüketimini belirlemede yardımcı olur. Ancak, az sayıdaki kuzu için çok işgücüne gereksinim duyulur. Şişeyle besleme, sürüde yeni doğum yapmış fazla koyun var ve bunlar sakin huylu ise anasız kuzular için iyi bir süt kaynağı olabilir.

Şişeyle kuzu büyütmeye bir başka yöntem de otomatik büyütmedir. Bu yöntemde, süt ikame yeminin sürekli ve serbestçe kuzuların tüketmeleri sağlanır. Yöntemde, işgücü azalır, canlı ağırlık hızla artar ve kısa sürede çok sayıda kuzu büyütülür. Otomatik büyütmede emiştirme kovaları, çok sayıdaki kuzu için kullanılabilir.Bir işletmede kuzuların anasız büyütülmesine karar verildiğinde, yetiştiricilerin aklına gelen ilk yöntem kuzuların şişeyle büyütülmesidir.

Kuzu Nasıl Büyütülür Kuzuların Krepte Büyütülmesi

Kuzular, süt ikame yemi ile beslemeye başlar başlamaz ikinci haftadan itibaren krepe geçirilmelidir. Yem, lezzetli olmalı ve en az %20 protein içermelidir. Kuru yonca otu fazla tüketilmemelidir. Çünkü, kuzularda şişmeye neden olur. Yapraklı yonca da ilk iki haftada fazla verilmemelidir. Suyun her zaman temiz ve taze olmasına özen gösterilmelidir. Yem ve suluklar, kuzuların içine girmelerini engelleyecek şekilde düzenlenmelidir. Bu amaçla üstü bir panelle ya da düzenekle kapatılabilir. Yemliklerde 24 saatten uzun sürede tüketilmeyen yemler yemlikten uzaklaştırılmalıdır. Kuzuların yapay büyütülmesi için iki-üç bölme kuzu büyütme için ayrılmalıdır.

Üç bölmenin;

Birincisi alıştırma, ikincisi, geçiş, üçüncüsü ise kuzunun tek başına olduğu bölmedir. Kuzular, ortadaki bölmeden alıştırma bölmesine taşınır. Bu bölmeyi benimserse, yardıma gerek kalmaz. Kuzular 2-3 gün süreyle gözlenmeli ve emziklere alıştıklarına emin olunmalıdır. Kuzular, sütten kesinceye kadar üçüncü bölmede kalır. Kış aylarında fazla sayıda kuzu yapay olarak büyütülecekse, barınak sıcaklığı 15.5 ^OC nin üstünde olmalı ve havalandırılma iyi olmalıdır. Barınaklarda bu koşulların sağlanması kuzuların yaşama gücü ve gelişme hızını olumlu etkiler.

Kuzu Nasıl Büyütülür Yapay Büyütülecek Kuzuların Belirlenmesi

Kuzulardan hangisinin yapay olarak büyütüleceğine, doğumdan sonraki iki ile altı saat içinde karar verilmelidir. Karar verme süresi uzarsa, kuzuların yapay büyütülmesinde açlık ya da hastalık gibi sorunlar yaşanabilir.

Genel olarak iri ve hareketli olan kuzular, yapay büyütme için en iyi adaylardır. Zayıf olan kuzular anasının yanında bırakılmalıdır. Üçüz ya da dördüz doğumlarda kuzulardan en iri iki tanesi, anasından alınarak yapay büyütme bölmesine bırakılır.

Kuzu Nasıl Büyütülür Yapay Büyütmeye Başlama

Kuzuları yapay büyütmeye başlamadan önce, yeterince ağız sütü aldıklarından emin olmalıdır.

Bu amaçla kuzunun 4-6 saat anasıyla birlikte olmasına izin verilmelidir. Böyle yapılarak, ağız sütünün anasının memesinden ya da biberonla alınması sağlanır. Ağız sütü ile beslemeden sonra, kuzuların güçlü bir emme davranışı göstermesi için süt ikame yemine başlamadan önce yaklaşık 4-6 saat geçmesi gerekir. Süt ikame yemi verme süresi uzarsa kuzularda emme istekleri azalabilir. Kuzularda beyaz kas hastalığını önlemek için her 0.5 kg canlı ağırlık için 0.25 mg Selenyum minerali içeren iğne yapılmalıdır. Kuzularda emme davranışını sağlamak için çene hareketi ve emzikler, kuzunun ağzına dokundurulduktan sonra süt ikame yemi tüketimine başlanılmalıdır.

Başlangıçta kuzular, emzikle oyun oynar. Bundan dolayı kuzunun arka kısmından tutularak emziğe doğru yönlendirilmesinde yarar vardır. Bu hareket, doğal büyütmede ananın yavruya yaptığı davranışın bir benzeridir. Her 4-6 saatte bir, kuzular emziğe alıştırılmalıdır. Bir başka deyişle 2-3 defa denemek yeterli olabilir. Ancak, 2 günden büyük kuzuların analarından ayrılarak emziğe alıştırılması için 2-3 kez değil en az 6-8 kez alıştırmak gerekebilir. Kuzuların kendi kendilerine yeterli olması ve insan yardımı almayacak bir duruma gelmeleri oldukça önemlidir. Alıştırma döneminde kuzulara soğuk süt ikame yemi ile başlanmalı asla ılık süt kullanılmamalıdır. Kuzular, bazen kendisinden daha büyük olan kuzuyu kendi annesi sanarak, karnını ya da genital organların olduğu kısmı emmeye çalışabilir. Bu alışkanlığa sahip kuzular, çok az süt ikame yemi tüketirler ve sonunda açlıktan ölürler. Bu nedenle anılan davranış şeklini gösteren kuzular, derhal sürüden ya da bölmeden uzaklaştırılmalıdır.

Kuzu Sütten Ne Zaman Kesilir

Süt ikame yemleri, yüksek fiyatları nedeniyle kuzular olabildiğince erken yaşta yoğun yeme alıştırıp sütten kesilmelidir. Kuzular, sütten kesimden önce belli miktarda yoğun yem tüketmelidir.

Kuzular, 15-20 gün gibi erken sütten kesilir, ancak canlı ağırlık sütten kesim öncesi üzerinde durulması gereken en önemli ölçüttür. Gelişme geriliğinin en aza indirilmesi ve yoğun yem tüketiminin artırılması için kuzular en az 9 kg canlı ağılıkta olmalıdırlar. Kuzular, grup halinde sütten kesilir ve sütten kesim öncesi tükettikleri yemlerle aynı bölmeye alınırlarsa strese girerler. Kuzular 18 kg canlı ağırlığa ulaşıncaya kadar %18-20 ham protein içeren yemi tüketmeye devam etmelidir. Bu nedenle, protein düzeyindeki değişiklik yapmadan ve kaliteli kaba yem tüketimi ile çıkabilecek sorunlar en aza indirilebilir.

Sağlık-Koruma Yapay büyütülen kuzuların tümüne, Enterotoksemi (ot ya da çelerme aşısı; Clostridium perfingens tip C ve D) aşısını yaptırılmalıdır. İlk uygulama, süt ikame yemi ile beslemeye başlanıldığında ve ikinci uygulama da üç hafta sonra yapılmalıdır. Ağız sütü alamayan kuzulara, Enterotoksemi (Clostridium perfingens tip C ve D) aşısı hemen yapılmalıdır. Kuzularda ishal ve dizanteri oluşursa, çevre koşulları (su, sıcaklık ve toprak gibi) ve sağlık-koruma önlemleri işletmede gözden geçirilmelidir. İshal ve dizanteri devam ediyorsa derhal veterinere müracaat edilmelidir.

Kuzu Nasıl Büyütülür Yapay Büyütmede Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Bir süt kaynağı sağlanmalıdır. Kuzulama öncesinde dondurulmuş ağız sütü temin etmek yararlıdır.
• Zayıf ve çoğuz doğan kuzular içinden hareketli olanı seçilmelidir.
• Doğumdan sonraki ilk 12-18 saat içinde kuzuların yeter miktarda ağız sütü içtiklerinden emin olunmalıdır.
• Kuzulara her 0.5 kg canlı ağırlık için 0.25 mg Se enjeksiyonu (beyaz kas hastalığını önlemek için) yapılmaldır.
• Sadece kuzular için geliştirilmiş olan süt ikame yemini kullanın (buzağı için olanı asla kullanılmamalı).
• Bozulmayı engellemek ve sindirim sorunlarını azaltmak için 8-15 ^oC sıcaklıktaki süt ikame yemi kullanılmalıdır. Bu nedenle alıştırma döneminde uygulamaya başlamak yararlıdır.
• Kuzular kendi başlarına emmeyi öğreninceye kadar her 4-5 saatte bir emziğe alıştırılmalıdır.
• İlk 3-5 gün kuzuları yakından izlenmeli, her kuzunun emiştirmeye alıştığından emin olunmalıdır.
• Emiştirme araçlar-gereçleri (kova, emzik vb) 2-3 günde bir sabunlu ve ılık suyla temizlenmelidir.
• Sütten kesimde kuzular en az 9 kg canlı ağırlıkta olmalıdır.
• Kuzular, Clostridium perfinges C ve D tipine karşı aşılanmalı ve bunun tekrarı (ilk uygulamadan yaklaşık 3 hafta sonra) yapılmalıdır.
• Kuzular, yaklaşık 18-20 kg canlı ağırlıkta iken yoğun yem protein düzeyi düşürülmelidir.
• Kaliteli mer’ada otlatma ya da kaba yem verilmesi unutulmamalıdır.

Paylaşmak önemsemektir!